Formy zatrudnienia w Polsce
Pracodawcy mogą zatrudniać pracowników na podstawie różnych form zatrudnienia. W grę może wchodzić umowa o pracę, umowa o świadczenie usług wykonywana w ramach działalności gospodarczej (kontrakt B2B) lub umowa zlecenie. W niektórych sytuacjach możliwe jest także korzystanie z pracowników tymczasowych na podstawie umowy z agencją zatrudnienia. Kluczowe różnice pomiędzy różnymi formami zatrudnienia dotyczą obowiązków stron, wysokości opodatkowania i sposobów zakończenia współpracy.
Jednak pracodawcy nie mają całkowitej swobody przy wyborze danego rodzaju umów. Przede wszystkim, umowa o pracę jest obowiązkowa, gdy istnieje ścisłe podporządkowanie podwładnego, w szczególności ma on obowiązek wykonywania pracy w sposób, w czasie i w miejscu wskazanym przez pracodawcę. Umowy o pracę mogą być zawierane na czas nieokreślony lub czas określony, z tym, że zatrudnienie danego pracownika na czas określony nie może przekraczać łącznie 33 miesięcy. Bezterminowe umowy o pracę są traktowane jako najbardziej stabilna forma zatrudnienia i często najbardziej pożądana przez kandydatów do pracy. Oba powyższe rodzaje umów o pracę mogą być poprzedzone umową o pracę na okres próbny wynoszący maksymalnie 3 miesiące.
Umowy o świadczenie usług przez jednoosobowych przedsiębiorców (kontrakty B2B) są zwykle stosowane, gdy zatrudniony ma więcej swobody przy wyborze sposobu i czasu wykonywania pracy. Dlatego są one wybierane w branżach, gdzie istnieje potrzeba większej elastyczności lub praca ma być wykonywana w sposób mniej ciągły. W praktyce są one szczególnie popularne wśród doradców, freelancerów, specjalistów IT, itd. Zwykle umowy te pozwalają na ponoszenie niższego opodatkowania i oskładkowania. Jednocześnie nie mają do nich zastosowania zasady wynikające z prawa pracy, np. przepisy dotyczące obowiązków pracodawców i ochrony pracowników. Zawarcie kontraktu B2B wymaga założenia przez zatrudnionego działalności gospodarczej oraz samodzielnego rozliczana podatków i składek na ZUS. Umowy zlecenia są często zawierane, gdy praca ma być wykonywana przez krótszy czas lub ramach niepełnej liczby godzin. Dlatego stosuje się je często do stażystów lub osób dorabiających sobie po godzinach.
Z kolei firmy zwykle korzystają z pracowników tymczasowych na początku swojej działalności lub w razie krótkotrwałego zwiększonego zapotrzebowania na pracę. Standardowa praca tymczasowa wiąże się z istotnymi ograniczeniami, w szczególności nie można zatrudniać danej osoby dłużej niż przez łącznie 18 miesięcy w okresie obejmującym kolejne 36 miesięcy.
Podsumowując, polskie przepisy dają całkiem szerokie spektrum możliwości zatrudnienia. Wybór odpowiedniej formy powinien być przede wszystkim podyktowany planowanym okresem zatrudnienia, charakterem danej pracy i warunkami w jakich wykonywane są konkretne czynności.
Magdalena Chochowska,
Senior Associate, Baker McKenzie
